Uzmanlardan Şaşırtıcı Değerlendirme: Orman Yangınlarının Gizli Sebepleri Neler?
Türkiye, yangınlarla mücadele ederken uzmanlar enerji iletim hatlarının bu felaketlerdeki rolüne dikkat çekiyor. 2024'te enerji kaynaklı yangınların oranı yüzde 6,06'ya, etkilenen alan oranı ise yüzde 11,87'ye yükseldi. Elektrik Mühendisleri Odası, bakım eksikliklerinin ciddi riskler oluşturduğunu belirtiyor. Teknik raporlar ile resmi açıklamalar arasındaki uyumsuzluk tartışmaları daha da derinleştiriyor.
Türkiye genelinde yaz mevsiminde meydana gelen orman yangınları üzerine süregelen tartışmalar devam ederken, uzmanların hazırladığı raporlar ve saha tespitleri, enerji iletim altyapısının bu yangınlar açısından ciddi bir tehdit unsuru haline geldiğini göstermektedir.
Ekonomist İnan Mutlu tarafından paylaşılan bir grafik, enerji kaynaklı orman yangınlarının zamanla belirgin bir artış gösterdiğini ortaya koyuyor. 2016 yılında orman yangınlarının içinde enerji kaynaklı yangınların oranı %2,13 düzeyindeyken, 2024 itibarıyla bu oran %6,06’ya ulaştı. Ancak bu noktada asıl endişe verici durum, enerji kaynaklı yangınların neden olduğu hasarın büyüklüğüdür.
Orman Genel Müdürlüğü'nün verilerine göre, enerji kaynaklı yangınların sebep olduğu yanan alan, 2010 yılında toplam orman yangınları içinde %4,9 iken, bu oran 2024 yılı itibarıyla %11,87’ye yükseldi. Bu rakamlar, bu tür yangınların az sayıda gerçekleştiğini ancak etkilerinin son derece büyük olduğunu gösteriyor. Aynı dönemde enerji kaynaklı orman yangınlarının sonucunda toplam 3.236 hektar alanın zarar gördüğü kaydedildi.
İZMİR ÖRNEĞİ TARTIŞMALARI DERİNLEŞTİRİYOR
Son yaşanan orman yangınları İzmir'deki tartışmaları yeniden gündeme taşıdı. İzmir Valisi Süleyman Elban, Çeşme, Seferihisar ve Foça bölgelerinde çıkan yangınların elektrik hatlarına dayandığını bildirdi. Ancak bu açıklamanın ardından GDZ Elektrik, iddialara dair somut bir kanıt bulunmadığını belirtti. İzmir İtfaiyesi tarafından hazırlanan teknik raporda ise Menderes’teki yangının yüksek gerilim hattındaki bir kısa devre nedeniyle başladığı net şekilde tespit edildi.
2024’TE 230 ENERJİ KAYNAKLI YANGIN OLAYI
Uzman kuruluşlar, benzer riskleri vurgulayan teknik değerlendirmelerde bulunmaktadır. Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), enerji nakil hatlarının bakım eksikliklerinin yangın riskini artırdığına dikkat çekmektedir. EMO’nun açıklamasında, gevşek bağlantılar, kırık izolatörler, rüzgarda çarpan iletkenler ve özellikle hat güzergâhındaki budanmayan ağaç dallarının iletkenlere teması gibi unsurların potansiyel yangın sebepleri arasında yer aldığı vurgulanmaktadır. Ayrıca, Diyarbakır'da 17 kişinin yaşamını yitirdiği olayın da elektrik kaynaklı olduğunu hatırlatarak, sorunun yalnızca ormanlık alanlarla sınırlı olmadığını belirtmişlerdir.
Bu teknik analizler ve saha verileri dikkatle izlenirken, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından yapılan açıklamada, “elektrik kaynaklı yangınların fazla olduğu” yönündeki beyanların dezenformasyon içerdiği ifade edilmiştir. Bu yardım açıklaması, teknik raporlarla resmi açıklamalar arasındaki çelişkiler nedeniyle ciddi eleştirilere yol açtı.
Öte yandan, Orman Genel Müdürlüğü’nün verilerine göre, sadece 2024 yılı içerisinde 230 adet enerji kaynaklı orman yangını meydana geldi. Bu sayı, enerji altyapısının doğrudan yangın riski teşkil ettiğini gösteren uyarıları desteklemektedir.
İklim değişikliği nedeniyle orman ekosistemleri daha hassas bir duruma geldiği bir süreçte, elektrik iletim altyapısındaki en küçük bir arıza veya bakım ihmalinin geniş çaplı çevresel felaketlere yol açabileceği belirtilmektedir. Uzmanlar, enerji hatlarının düzenli olarak kontrol edilmesi ve riskli alanlarda önleyici tedbirlerin artırılması çağrısında bulunmaktadır.
