Mirası Reddedenlerin Hakları: Emekli İkramiyesi ve Kıdem Tazminatı Nasıl Etkileniyor?

Mirasın reddedilmesi, sosyal güvenlik haklarından yararlanmayı engellemez. Borçları varlıklarından fazla olan bir kişiden alınan mirası reddeden dul eş ve hak sahibi çocuklar, dul ve yetim aylığı alabilme hakkına sahiptir. Mirasın reddedilmesi, ölüm aylığı almak için bir engel teşkil etmez. Reddi miras gerçekleştirenlerin dul ve yetim aylıklarına, vefat eden kişinin borcundan kaynaklanan haciz uygulanamaz. Ancak, kendi borçları sebebiyle haciz yapılabilmesi için yazılı bir onayın varlığı şarttır.

Medeni Kanun çerçevesinde, malvarlığından çok borcu bulunan kişilerin mirasçıları mirası reddedebilirler. Mirasın reddi için o mirasın bulunduğu yerin sulh mahkemesine üç ay içerisinde başvurulması gerekmektedir. Bu üç aylık süre, yasal mirasçıların, miras bırakacak kişinin vefatını öğrendiği tarihten, vasiyetname ile mirasçı atanmış olan kişiler için bu durumun kendilerine resmi olarak bildirildiği tarihten itibaren başlar.

REDDEDİLMİŞ MİRAS ÜZERİNDEN EMEKLİ AYLIĞI, KIDEM TAZMİNATI VE ÖLÜM AYLIĞI ALINABİLİR Mİ?

Borçları, mal varlığından fazla olan bir kişinin kamu çalışanı ve çalışmaya devam ederken hayatını kaybetmesi durumunda, mirası reddeden “hak sahipleri” emekli ikramiyesinden faydalanabilir. “Hak sahibi” terimi, vefat eden kişiden dolayı ölüm aylığı bağlanması hakkına sahip olan bireyleri ifade etmektedir. Görevde iken ölen kamu çalışanlarından kalan emekli ikramiyeleri, ölüm aylığı alma hakkı bulunan kişilere aktarılır. Örnek vermek gerekirse, vefat edenin eşi ve üç çocuğu, bu ebeveynin sadece eşi ve bir çocuğu dul yetim aylığı alıyorsa ikramiye bu kişilere verilir, diğer iki çocuk emekli ikramiyesinden yararlanamaz. Eğer ölen kişiden dolayı ölüm aylığı alma hakkına sahip kimse yok ise, emekli ikramiyesi kimseye ödenmeyecektir.

Eğer miras bırakan kişi emeklilik başvurusu yaptıktan sonra, ikramiyesini alamadan yaşamını yitirmişse, bu durumda ikramiye “sosyal güvenlik hakkı” olmaktan çıkıp miras hukukuna dahil olur. Mirasın kabulüyle birlikte, ikramiye terekeye dahil edilmemiştir. Bu durumda, reddi miras gerçekleştiren aile bireyleri söz konusu emekli ikramiyesini alamazlar.

İş Kanununa tabi SSK’lı (4/a) çalışanların vefatında ise kıdem tazminatı miras olarak kabul edilip terekeye eklenir. Reddi miras gerçekleştiren kişiler, bu kıdem tazminatına dair hak talep edemezler.

ÖLÜM TARİHİNDE ÖDEME ACZİNE DÜŞEN KİŞİLER İÇİN REDDİ MİRAS DAVASI GEREKTİRMİYOR

Eğer miras bırakanın ölüm tarihinde ödemekten aciz olduğu durumu açıkça belli veya resmi olarak tespit edilmişse, mirasın reddedildiği kabul edilir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 2018 yılında verdiği karara (Esas No: 2017/438, Karar No: 2018/770) göre, miras bırakacak olanın ölüm tarihinde borçlarının, varlıklarından fazla olduğu tescillenir. Bu tür durumların mirasın zımni olarak reddedildiği hükmü ortaya çıkar ve mirasçıların başvuru sıkıntısına girmeden mirası reddetmeleri mümkün olur.

BAĞ-KUR’LU MİRASÇILAR PRİM BORCUNU ÖDEYEREK AYLIK BAĞLATABİLİR

Sosyal Güvenlik Kurumu'na prim borcu olan BAĞ-KUR’lulara aylık bağlanmamaktadır. Ancak, vefat eden BAĞ-KUR’lunun hak sahipleri, kendi üzerlerine düşen prim borcunu ödeyerek ölüm aylığı alabilirler. Ölen kişinin borçları nedeniyle reddi miras gerçekleştirenler de prim borcunu ödeme yoluyla ölüm aylığı talep edebilirler.